การตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ สำหรับเครื่องมือแต่ละชนิด

            เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีลักษณะ/การนำไปใช้แตกต่างกัน การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือจึงมีจุดเน้นต่างกัน  ซึ่งสรุปได้ดังนี้

            แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์                                                                                                                                       
                - ตรวจรายข้อ
                        1. ความตรงตามเนื้อหา
                                        -หา IOC
                        2. ความยาก
                                        -เทคนิค 27%
                        3. อำนาจจำแนก
                                        -เทคนิค 27%(ถ้าผู้เข้าสอบไม่มากใช้การแบ่งครึ่ง)  หรือ Point Biserial
                        4. ดัชนีความไว
                                        -ความสามารถในการจำแนกผู้ที่เรียนรู้แล้วและผู้ที่ยังไม่ได้เรียนรู้  ใช้ในแบบทดสอบแบบอิงเกณฑ์
                - ตรวจทั้งฉบับ
                        1. ความตรงตามเนื้อหา
                                -หา IOC
                        2. ความเที่ยง
                                2.1 แบบอิงกลุ่ม
                                          - สอบซ้ำ หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน
                                                    - แบบสอบคู่ขนาน หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน
                                                    - หาความคงที่ภายใน
                                                            - แบ่งครึ่งข้อสอบ หาครึ่งฉบับด้วยสูตรของเพียร์สัน แล้วหาเต็มฉบับด้วยสูตรของสเปียร์แมน บราวน์
                                                            - ใช้สูตร KR-20, KR-21 (กรณีคะแนนเป็น 0 กับ 1)
                                                            - ใช้สูตรของครอนบาค(การหาสัมประสิทธิ์แอลฟา) (กรณีคะแนนไม่ใช่ 0 กับ 1)
                                2.2 แบบอิงเกณฑ์
                                        -ใช้วิธีของลิฟวิงตัน
                        3. ความยากทั้งฉบับ
                                - นำความยากของตัวถูกแต่ละข้อมารวมกัน หารด้วยจำนวนข้อทั้งหมด แล้วไปเทียบกับค่า .50
                        4. อำนาจจำแนกทั้งฉบับ
                                - หาพิสัยค่าอำนาจจำแนกสูงสุดกับต่ำสุด
                        5. หาความคลาดเคลื่อนมาตรฐาน
                                - ใช้สูตร

            แบบสอบสติปัญญาและความถนัด                                                                                                                              
                        1. ความตรง
                                - ความตรงเชิงประจักษ์
                                    - จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อดูความตรงเชิงโครงสร้าง
                                - ความตรงตามเกณฑ์สัมพันธ์
                                    - เทียบกับแบบสอบมาตรฐาน แล้วหาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน
                                - ความตรงตามองค์ประกอบ
                                    - โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เทียบกับแบบสอบหลาย ๆ ฉบับ แล้วนำมาหาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ภายใน
                        2. ความเที่ยง
                                - สอบซ้ำ หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน
                                - แบบสอบคู่ขนาน หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน
                                - แบ่งครึ่งข้อสอบ หาครึ่งฉบับด้วยสูตรของเพียร์สัน แล้วหาเต็มฉบับด้วยสูตรของสเปียร์แมน บราวน์
                                - ใช้สูตร KR-20, KR-21 (กรณีคะแนนเป็น 0 กับ 1)
                        3. อำนาจจำแนก
                                - ใช้สูตรอย่างง่าย (จากเทคนิค 25%)
                                        - สหสัมพันธ์ Point Biserial(ความสัมพันธ์ของคะแนนแต่ละข้อกับคะแนนรวม)
                                        - เปิดตาราง จุง เตห์ ฟาน (จากเทคนิค 27%)
                        4. ความยาก
                        5. ความเป็นปรนัย
                                -จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ

               แบบวัดทักษะปฏิบัติ                                                                                                                                            
                        1. ความตรง
                                - ความตรงตามเนื้อหา
                                                    -หา IOC
                                - ความตรงเชิงจำแนก
                                         -เทคนิคกลุ่มรู้ชัด แล้วเปรียบเทียบโดยใช้ t-test
                                -ความตรงตามเกณฑ์สัมพันธ์
                                        -หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน นำคะแนนมาเทียบกับเกณฑ์
                        2. ความเที่ยง
                                - สอบซ้ำ
                                                 -หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน
                                - ความเที่ยงระหว่างผู้ประเมิน(ประเมินสิ่งเดียวกัน)
                                       -หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน

                แบบสัมภาษณ์                                                                                                                                                  
                        1. ความตรง
                                - ความตรงตามเนื้อหา
                                        -หา IOC
                                - ความตรงตามโครงสร้าง
                                        -จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
                                - ความตรงเชิงพยากรณ์
                                        -ใช้สูตรของเพียร์สัน(เทียบกับคะแนนเกณฑ์)
                        2. ความเที่ยง
                                -หาความเที่ยงเชิงความคงที่โดยการทดลองซ้ำ
                        3.ความเป็นปรนัย
                                -จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
                        4. ความมีประสิทธิภาพ
                        5. ความสะดวกในการนำไปใช้

                แบบสอบถาม                                                                                                                                                   
                        1. ความตรง
                                - ความตรงทั่วไป
                                       -จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
                                - ความตรงตามเนื้อหา
                                        -หา IOC
                                - ความตรงเชิงโครงสร้าง
                                        -เทคนิคกลุ่มรู้ชัด แล้วเปรียบเทียบโดยใช้ t-test
                        2. ความเที่ยง
                                        - หาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟา(กรณีมาตรประมาณค่า)
                                                - วัดซ้ำ(กรณีไม่ใช่มาตรประมาณค่า)

                แบบสังเกต                                                                                                                                                      
                    แบบสังเกต  เป็นเครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลในด้านคุณลักษณะ พฤติกรรมหรือลักษณะนิสัย ที่สังเกตได้โดยตรงและพฤติกรรมที่แฝงอยู่  การสังเกตจึงต้องมีสองส่วนประกอบกันคือ ผู้สังเกตและแบบที่ใช้สังเกต
                    - ตรวจรายข้อ
                        1. ความตรงตามเนื้อหา
                                -หา IOC
                        2. อำนาจจำแนก
                                -เพื่อคัดเลือกข้อที่ให้ผลสอดคล้องกับข้ออื่น ๆ ที่เหลือทั้งหมดใช้สูตรของเพียร์สัน
                                        -หรือ t-test จากกลุ่มสูง/กลุ่มต่ำ
                    - ตรวจทั้งฉบับ
                        1. ความตรงตามจุดมุ่งหมาย
                                -จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
                        2. ความตรงตามโครงสร้าง
                                -เทคนิคกลุ่มรู้ชัด แล้วเปรียบเทียบโดยใช้ t-test
                        3. ความเที่ยง
                                - สุ่มเหตุการณ์
                                    -ใช้ผู้สังเกต 2 คนแล้วหาสัมประสิทธิ์ความสอดคล้อง
                                                (ผลหารจาก ความถี่(ที่สังเกตได้)น้อย  หารด้วย ความถี่ที่สังเกตได้ มาก 
                                                เช่นคนที่ 1 สังเกตพบ 5 ครั้ง คนที่ 2 สังเกตพบ 7 ครั้ง เท่ากับ 5 หารด้วย 7 คือ .71)
                                - สุ่มเวลา
                                    -หาสัมประสิทธิ์ความสอดคล้อง
                                                (สูตรแบบง่ายคือ จำนวนครั้งที่ผลสังเกตตรงกันรวมกับผลสังเกตที่ไม่ตรงกัน หารด้วยจำนวนครั้งที่สังเกต)
                                -แบบสังเกตที่เป็นแบบตรวจสอบรายการ ถ้าคะแนน 1 กับ 0 ใช้ KR-20/
                                        ถ้าเป็นมาตรประมาณค่า(คะแนน0-1-2)ใช้ แอลฟา
                                        ถ้าผู้สังเกตหลายคน ใช้การวิเคราะห์ความแปรปรวน(ANOVA)

                แบบวัดบุคลิกภาพ                                                                                                                                              
                    - ตรวจขั้นต้น
                        1. ความตรงเชิงพินิจ
                                -จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
                    - วิเคราะห์รายข้อ
                                -หาอำนาจจำแนก จากคะแนนกลุ่มสูง/กลุ่มต่ำ เปรียบเทียบโดยใช้ t-test เกณฑ์ 1.75 ขึ้นไป
                    - ตรวจทั้งฉบับ
                        1. ความตรงเชิงโครงสร้าง
                                -หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สันจากแบบวัดสองฉบับ
                                -เทคนิคกลุ่มรู้ชัด แล้วเปรียบเทียบโดยใช้ t-test
                        2. ความเที่ยง
                                -ใช้สัมประสิทธิ์แอลฟา

                แบบวัดเจตคติ                                                                                                                                                  
                    - ของเทอร์สโตน
                        1. ความตรงตามโครงสร้าง
                                -เทคนิคกลุ่มรู้ชัด แล้วเปรียบเทียบโดยใช้ t-test
                        2. ความเที่ยง
                                - สอบซ้ำ -หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน
                                        - แบ่งครึ่งข้อสอบ -หาครึ่งฉบับด้วยสูตรของเพียร์สัน แล้วหาเต็มฉบับด้วยสูตรของสเปียร์แมน บราวน์
                    - ของลิเคิร์ท
                            - วิเคราะห์รายข้อ
                                  - หาสัมประสิทธิสหสัมพันธ์
                                           -หาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ สูตรของเพียร์สัน(ข้อที่หากับคะแนนรวมของข้ออื่น ๆ)
                                           -เปรียบเทียบกลุ่มสูง/กลุ่มต่ำ(25%) แล้วใช้ t-test
                            - วิเคราะห์ทั้งฉบับ
                                - ความตรงตามเนื้อหา
                                    -จากความเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
                                - ความตรงตามโครงสร้าง
                                    -เทคนิคกลุ่มรู้ชัด แล้วเปรียบเทียบโดยใช้ t-test
                                - วิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน(โดยโปรแกรมคอมพิวเตอร์)
                                - ความเที่ยง
                                          - สอบซ้ำ
                                                    - แบ่งครึ่ง
                                                    - ครอนบาค
                    - ของออสกูด (เหมือนลิเคิร์ท)
                    - ของฟิชบาย และไอเซน (เหมือนลิเคิร์ท)
                                                                       

-ที่มา : ประมวลสาระชุดวิชา 24703 การพัฒนาเครื่องมือสำหรับการประเมินการศึกษา