ระบบย่อยอาหาร

          ระบบย่อยอาหารประกอบด้วยอวัยวะหลาย ๆ อวัยวะ  ได้แก่  ปาก  หลอดอาหาร  กระเพาะอาหาร  ตับ 
ตับอ่อน  ลำไส้เล็ก  ลำไส้ใหญ่  ซึ่งอวัยวะบางอวัยวะไม่มีการย่อยแต่เกี่ยวข้องกับทางเดินอาหาร
          การย่อยอาหาร  เป็นกระบวนการที่ทำให้อาหารที่มีโมเลกุลใหญ่ มีขนาดเล็กลงจนสามารถซึมเข้าสู่เซลล์ได้
การย่อยมี  2  ลักษณะคือ
          1.  การย่อยเชิงกล  เป็นการย่อยอาหารโดยไม่ใช้เอ็นไซม์มาช่วย  เป็นการบดเคี้ยวให้อาหารมีขนาดเล็กลง ได้แก่การบดเคี้ยวอาหารในปาก
          2.  การย่อยทางเคมี  เป็นการย่อยที่ต้องใช้เอ็นไซม์*(หรือน้ำย่อย)มาช่วย  ทำให้โมเลกุลของอาหารมีขนาด เล็กลง เช่นการเปลี่ยนโมเลกุลของแป้งเป็นน้ำตาล
          การย่อยอาหารจะเริ่มตั้งแต่อาหารเข้าสู่ร่างกายโดยผ่าน ปาก  ลิ้น  ฟัน  ต่อจากนั้นอาหารจะถูกลืนผ่านลำคอไปตามอวัยวะต่าง ๆ ตามลำดับดังนี้

ปาก  หลอดอาหาร  กระเพาะอาหาร  ลำไส้เล็ก  ลำไส้ใหญ่

          ปาก  เป็นอวัยวะแรกของระบบย่อยอาหาร ภายในปากจะมีส่วนประกอบดังนี้
               -ฟัน  ทำหน้าที่บดเคี้ยวอาหารให้มีขนาดเล็กลง
               -ต่อมน้ำลาย จะขับน้ำลายซึ่งมีน้ำย่อย ไทอะลิน(Ptyalin) ออกมาคลุกเคล้ากับอาหาร และช่วยในการย่อยอาหารจำพวกแป้งให้เป็นน้ำตาล
               -ลิ้นจะช่วยกวาด,คลุกเคล้าอาหาร และส่งอาหารที่เคี้ยวลงสู่หลอดอาหาร
          หลอดอาหาร  ท่อลำเลียงอาหารอยู่ด้านหลังของหลอดลมและทะลุกระบังลมไปต่อกับปลายบนของกระเพาะอาหาร  ทำหน้าที่ลำเลียงอาหารที่เคี้ยวแล้วลงสู่กระเพาะอาหาร  โดยการบีบรัดของผนังกล้ามเนื้อ
          กระเพาะอาหาร  เป็นอวัยวะที่ต่อจากหลอดอาหาร  ในกระเพาะจะขับน้ำย่อยเพบซิน(Pepsin) ซึ่งจะย่อย
อาหารโปรตีนเป็นส่วนใหญ่ โดยจะใช้เวลาประมาณ  3-4 ชั่วโมง จากนั้นจะส่งต่อไปยังลำไส้เล็ก
          ลำไส้เล็ก  การย่อยและดูดซึมสารอาหารส่วนใหญ่เกิดขึ้นที่นี่  ลำไส้เล็กมีรูปร่างเป็นท่อยาวประมาณ  15 ฟุต
มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ  1 นิ้ว แบ่งออกเป็น  3  ตอน คือตอนต้น ตอนกลาง และตอนปลาย  ภายในลำไส้เล็ก
จะมีส่วนที่ยื่นออกมาจำนวนมากเรียกว่า วิลไล(villi) ภายในวิลไลมีเส้นเลือดฝอยและน้ำเหลืองช่วยดูดซึมอาหารที่มี
โมเลกุลขนาดเล็กเข้าสู่เซลล์
          การย่อยอาหารในลำไส้เล็ก เป็นการย่อยขั้นสุดท้าย ซึ่งต้องอาศัยเอ็นไซม์จากลำไส้เล็กเองและจาก
ตับอ่อน*ในการย่อยอาหารประเภทแป้ง ไขมัน และโปรตีน นอกจากนี้ยังมีน้ำดี*ซึ่งสร้างโดยตับ*และสะสมไว้ใน
ถุงน้ำดี  อาหารที่ย่อยแล้วซึมเข้าไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย อาหารที่เหลือจากการถูกดูดซึมจะเคลื่อนที่ลงสู่
ลำไส้ใหญ่ เพื่อถ่ายออกจากร่างกายเป็นอุจจาระต่อไป
          ลำไส้ใหญ่  เป็นส่วนสุดท้ายของระบบย่อยอาหาร อยู่ติดกับลำไส้เล็ก ตรงรอยต่อจะมี ไส้ติ่ง(Vermiform  appendix)ติดอยู่  ในลำไส้ใหญ่จะไม่มีการย่อยอาหาร แต่จะมีการดูดซึมน้ำเข้าสู่ร่างกาย และส่งกากอาหารที่เหลือออกสู่ทวารหนักเป็นอุจจาระ

การปฏิบัติตนในการดูแลรักษาอวัยวะในระบบ
1.  รับประทานอาหารให้ครบทุกประเภทในแต่ละมื้อ และรับประทานอาหารแต่พอควร
     ไม่มากหรือน้อยจนเกินไป  โดยเคี้ยวอาหารให้ละเอียด
2.  รับประทานอาหารที่สะอาด และปรุงสุกใหม่ ๆ
3.  ไม่รับประทานอาหารพร่ำเพรื่อ จุกจิก และทานให้ตรงเวลา
4.  อย่ารีบรับประทานอาหารขณะกำลังเหนื่อย
5.  ไม่ควรรับประทานอาหารที่มีรสจัดจนเกินไป
6.  ถ่ายอุจจาระให้เป็นเวลาและสม่ำเสมอ

*เอ็นไซม์(enzyme)  เป็นสารประกอบประเภทโปรตีน ซึ่งสิ่งมีชีวิตสร้างขึ้น เพื่อเป็นตัวเร่ง (catalyst)
ในปฏิกิริยาที่เกิดขึ้น

            *น้ำดี ของเหลวสีเขียวอยู่ในถุงน้ำดีทำหน้าที่ย่อยไขมันโดยทำให้ไขมันแตกตัวเป็นเม็ดเล็ก ๆ เพื่อสะดวก
ในการย่อยและดูดซึม นอกจากนั้นยังทำหน้าที่ดูดซึมวิตามินเอ และช่วยขับของเสียอื่น ๆ ออกจากร่างกาย

            *ตับอ่อน เป็นอวัยวะเสริมในการย่อยอาหารทำหน้าที่สองอย่างคือ เป็นต่อมสำหรับผลิตน้ำย่อยอาหาร กับเป็นต่อมไร้ท่อสร้างฮอร์โมนอินซูลิน และกลูคากอนซึ่งมีความสำคัญในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด น้ำย่อยที่กลุ่มเซลล์ของตับอ่อนสร้าง ได้แก่ แอ็มมิเลส(Amylase) สำหรับย่อยคาร์โบไฮเดรท  ทริปซิน(Trypsin) สำหรับย่อยโปรตีน และไลเปส(Lipase)สำหรับย่อยไขมัน

            *ตับ อวัยวะที่ใหญ่ที่สุดในร่างกายมนุษย์ มีหน้าที่สร้างน้ำดี  เก็บสะสมอาหาร วิตามิน รวมทั้งแร่ธาตุ ซึ่งจะปล่อยออกสู่กระแสเลือดเมื่อร่างกายต้องการ นอกจากนั้นยังทำหน้าที่รักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ ต่อสู้กับ
สารพิษ และทำลายพิษของยาและฮอร์โมนบางชนิด
 

ระบบหมุนเวียนเลือด